Bu bölümde, Üroloji alanında (kadın ve erkekte böbrek, üreter, idrar kesesi -mesane-, üretra kanalı ve sadece erkekte olan prostat, seminal vezikül, penis ve testisler) minimal invaziv (Türkçe karşılığı “az tahrip edici”) cerrahi olarak kabul edilen laparoskopik cerrahi ve Ürolojik hastalıklarda laparoskopik ameliyatlar hakkında yaklaşık 15 yıllık deneyimlerim ışığında detaylı bilgiler verilecektir.

Bu sayfalarda bulabileceğiniz hastalıklar hakkında öncelikle bilinmesi gereken,

ÜROLOJİ ALANI HANGİ ORGANLARI İÇERİR ?

Üroloji alanına giren organlar ve bu organların her türlü hastalıklarının tedavisi profesyonellik alanımıza girmektedir.

Kadın’da Üroloji = Böbrekler, Üreter kanalı, Mesane (idrar kesesi), Üretra
Erkek’te Üroloji = Böbrekler, Üreter kanalı, Mesane (idrar kesesi), Üretra
Prostat, Veziküla seminalis, Penis, Testisler

Üriner Sistemi yani idrar yolu sistemini oluşturan organlar,
haliyle idrarı oluşturan böbrekler, idrarı böbreklerden taşıyan üreter, idrarı depolayan mesane (idrar kesesi) ve idrarı dışarı atan üretra ‘dır.

Erkek Genital Sistemi yani üreme sistemini oluşturan organlar
Haliyle sperm ve meniyi oluşturan testisler, epididim ve vas deferens -sperm kanalı- , veziküla seminalis, prostat ‘tır

Kadın Genital Sistemi yani yumurtalar, tuba, uterus, vajina Üroloji alanına girmemektedir. Bu organlar Kadın-Hastalıkları bölümü’nün bir parçasıdır.

LAPAROSKOPİK CERRAHİ NEDİR?

Laparoskopi, karın içi ya da leğen kemiğindeki organların cerrahi tedavisinde, geniş ameliyat kesileri (bazen 20 cm dolayında) yerine, birkaç adet -4 ya da 5 adet- küçük (0.5-1 cm) deliklerden yerleştirilen borucuklardan (bunlara trokar diyoruz, Resim-1) vücut içine gönderilen bir kameraya bağlı olan teleskop ile elde edilen görüntü eşliğinde, uzun-ince ameliyat ekipmanları ile yapılan ameliyat tekniğidir.

Teleskop ya da optik ile buna bağlı yüksek çözünürlüklü (HD) ve gerektiğinde üç boyutlu (3D) görüntü cerrahın karşısındaki ekrana aktarılır, cerrah bu görünütüyü izleyerek (Resim-2), trokarlardan vücut içine bizzat yönlendirip, kontrol ettiği laparoskopik ince-uzun aletlerle (dissektör, makas, forceps gibi) ameliyatı gerçekleştirir.

Resim-1: Karın duvarına açılan deliklerden yerleştirilen trokarlar ile vücud içine teleskop ve laparoskopik cerrahi aletlerini yönlendirebiliyoruz.

Resim-2: Teleskoptan tek optikli kamera yardımı ile alınan iki boyutlu HD görüntü ya da çift optikli kamera yardımı ile alınan üç boyutlu(3D)-HD görüntü şekilde ekranda takip edilerek laparoskopik ameliyat gerçekleştirilir. 3 boyutlu görüntü algılamak için cerrah ve yardımcı ekip 3D gözlük giyerek üç boyutlu görüntüyü algılayabilir.

Laparoskopik cerrahi teknikte kullanılan bu ufak delikler nedeniyle, ameliyat sonrasında, karın duvarına büyük ameliyat kesisi olmadığı için, çok az rahatsızlık ve ağrı hissi olmaktadır. Ayrıca kozmetik açıdan daha iyi görünüm sağlamaktadır. Bunun yanında hem cerrahi sırasında daha az kanama olduğu için organ iyileşmesi de daha hızlı olacağından hastanede kalma süresi de oldukça kısalmaktadır. Yara infeksiyonu riski, büyük karın duvarı kesisi olmadığından, söz konusu değildir.

Laparoskopik cerrahideki vücuda açılan delikler, robotik cerrahideki deliklere benzer. Ancak laparoskopik cerrahideki delikler daha ufaktır. Hatta bazı ameliyatlarda iğne deliği cerrahi de denilen şekilde 2-3 mm lik ufak deliklerden yapıldığı için mini-laparoskopik cerrahide vücut yüzeyinde iz kalmamaktadır. Örneğin robotik cerrahide trokar delikleri 12-15 mm ve 8 mm çapında iken, laparoskopik cerrahide optik 5 ya da 10 mm çapında cerrahi aletlerin çapı da tercihe göre 2 mm, 3 mm , 5 mm ve nadiren 10 mm olmaktadır. Çok fark olmasa bile, laparoskopik cerrahi bazı durumlarda (mesela pyeloplastik böbrek ameliyatında) çok daha kozmetik özelliğe sahiptir.

LAPAROSKOPİ NASIL YAPILIR?

Laparoskopi mutlaka genel anestezi altında yapılır. Karın içine gaz verildiği ve karın için şişirildiği için, bölgesel anestezi ile bu cerrahiyi yapmak uygun değildir.
Ameliyat edilecek organa göre hastaya pozisyon verilir. Böbrek ameliatlarında tarafına göre sağ ya da sol yan pozisyon verilirken, leğen kemiği içindeki organların (mesane, prostat ve üreter alt ucu gibi) laparoskopi ameliyatlarında pozisyon sırtüstü düz yatar pozisyondur. Bazen, özellikle kadın mesane ameliyatlarında, bacaklar sırtüstü yatar pozisyonda iken, açık (litotomi) pozisyonunda olabilir.

LAPAROSKOPİK CERRAHİ FAYDALARI NELERDİR?

Hastalar açısından, açık cerrahi ile karşılaştırıldığında araştırmalarda belirlenmiş birçok fayda sağlanmaktadır.
*Daha az ameliyat sonrası ağrı
*Daha az kanama
*Daha kısa hastanede kalış süresi
*Kabul edilebilir kozmetik görünüm/küçük ameliyat yara delik izi
*Günlük aktivite ve çalışma yaşantısına erken dönüş
*HD ve büyük görüntü ile cerrahini gerçekleştirilmesi

Robotik cerrahi ile karşılaştırıldığında fayda olarak sadece kozmetik açıdan daha ufak deliklerden yapılması nedeniyle bir avantajı olabilir. Ayrıca ciddi bir maliyet avantajı sağlamaktadır.

Robotik cerrahiye göre en önemli dezavantajı optik sistemin sabit olmaması (asistan tarafından tutuluyor olması), vücut içindeki cerrahi aletlerin düzlemsel hareket ile sınırlı kalması, robotik cerrahideki kollar gibi eklemsel hareketinin olmamasıdır.

Bu nedenlerle laparoskopik cerrahi öğrenilmesi oldukça zor ve süreç isteyen bir cerrahi tekniktir. Ayrıca özellikle vücut içinde dikiş atabilmek için ciddi bir deneyim gerekmektedir.
Bu deneyimler kazanıldığında robotik cerrahi teknik ile farklılıkları minimal aşamada olmaktadır.

Prof. Dr. Tibet Erdoğru
Bilgilendirme Platformu